مجموعه های مادر و کودک راه حلی برآمده از دل جامعه زنان

خبرگزاری تسنیم، هدیه اسکندری، کارشناس حوزه زنان و خانواده: روزگاری فمینیست ها مادری را کاری دشوار و ملال آور می دانستند که زن را به تنهایی و انزوا می کشاند و او را از مشارکت در جامعه بزرگ تر و رشد اجتماعی بازمی دارد؛ اما آیا توقف و انزوا بخشی از ماهیت مادری است؟ به نظر می رسد رکود و انزوا آن طور که گروهی از فمینیست ها ادعا می کنند نه به اصل و ذات مادری بلکه به فرهنگی بازمی گردد که به مادری الصاق شده است.

سبک معماری امروز و فرهنگ شهرنشینی هر دو مروج فردیت و انزواست، این باعث شده بسیاری از مادران تمام وقت و کودکان خردسالشان ساعات طولانی شبانه روز را در خانه هایی با محیط های بسته که راهی به سوی تعامل با همسایگان و ساکنین محلی ندارند بگذرانند. در گذشته ارتباط نزدیک همسایگان و خویشاوندان خود منبعی قدرتمند برای حمایت از مادر و کودک به حساب می آمد. نیاز کودکان به بازی با همسالان در محیط امن محلات و در دامن خویشاوندان تأمین می شد تا بخش مهمی از دغدغه مادران مرتفع شود و در عین حال تعامل مادر با جامعه کوچک اطرافش به خوبی اتفاق بیفتد.

با این همه زیست جمعی گذشته با تمام محاسنی که برای خانواده داشت به تنهایی دوای درد مادران نسل جدید نیست؛ مادران امروز علاوه بر تعامل و ارتباط، در پی رشد و توسعه فردی و مشارکت جدی اجتماعی هستند. انگیزه ها و تجارب مادران دهه شصتی و دهه هفتادی متفاوت از نسل های گذشته است. تمایل این نسل به تکامل هویت اجتماعی واقعیتی انکار ناپذیر است. پدیده ای که می تواند حامل فرصت های جدیدی باشد، به شرط آنکه زوایای آن به درستی دیده شود.

تمایل زنان به مشارکت اجتماعی و رشد فردی در کنار گرایش به ایفای نقش های خانوادگی موقعیت جدیدی را رقم زده و زنان را با پرسش های متعددی رو به رو کرده است: چگونه می توان به نقش های خانوادگی و در رأس آن مادری دل بست و در عین حال در آن خلاصه نشد و مسیر رشد فردی و اجتماعی را با قوت ادامه داد؟ چگونه می توان مادر بود رشد کرد و هم زمان کودک خود را رشد داد؟ چطور می توان نیازهای مختلف مادران را ترکیب کرد؟ طوری که نه مادری بر زمین بماند و نه رشد فردی و اجتماعی.

این پرسش ها نقاط درنگ و تأملی است که پاسخ درست به آن ها دریچه ای نو به سوی برخی مفاهیم بلند انقلاب اسلامی در حوزه زنان باز می کند. مفاهیمی مانند الگوی سوم زن که زیاد به گوش آمده اند. زیاد گفتیم و شنیدیم و کمتر در بطن و اساس و واقعیت آن وارد شده ایم.

طرح این پرسش ها در میان مادران جوان تحصیل کرده خود گامی رو به جلو برای ارائه راه حلی درخور بود. اندک اندک تلاش ها برای طراحی الگوهایی از مشارکت زنانه از دل جامعه زنان آغاز شد. ویژگی ممتاز این طرح ها آن بود که در پاسخ به یکی از مسائل اصلی جامعه زنان و به وسیله زنان طرح ریزی و پیاده سازی شده بود. این طرح ها با تمام تنوعی که در شکل و روش داشتند یک هدف را دنبال می کردند: ایجاد پیوند میان مادری و فعالیت اجتماعی. به طوری که مادری به معنای ورود به حلقه ای از ارتباطات جدید باشد و نه به معنای توقف و انزوا.

در یک دهه گذشته این طرح ها به شکل مجموعه های مادر و کودک گسترش پیدا کرده اند. مجموعه هایی که هدفشان رشد هم زمان مادر و کودک است و از مادر در کنار کودکش استقبال می کنند. این مجموعه ها علاوه بر تأمین نیاز مادر و کودک به تعامل و ارتباط، مسیر رشد فردی و اجتماعی را برای مادر تسهیل می کنند.

مجموعه "مدار مادران انقلابی" یکی از این مجموعه هاست که به دنبال فراهم کردن بستر رشد مادران در محیطی زنانه و دوستدار کودک است.

مجموعه "کاما" یکی دیگر از آن طرح های مردمی برآمده از دل جامعه زنان است که با تأمین فضای کار اشتراکی در دسترس و ارزان قیمت در مساجد از مادران شاغل، مادران در حال تحصیل و هر مادری که دستور کار مشخصی برای رشد فردی خود دارد استقبال می کند.

مجموعه "نهضت مادری" نیز سازوکاری مردمی و تلاشی در جهت شبکه سازی، ظرفیت سازی و ایجاد ساختاری منعطف و محله محور در جهت حمایت مادران از یکدیگر در دو زمینه فرزند پروری و فعالیت اجتماعی است.

علاوه بر این ها ده ها مجموعه مادر و کودک ریز و درشت دیگر در تهران و سایر شهرها با هدفی مشترک در حال فعالیت هستند. فصل مشترک این مجموعه ها ایجاد بستری برای مشارکت اجتماعی زنان همراه با در نظر گرفتن نقش های خانوادگی ایشان به ویژه مادری است. به نظر میرسد رشد کیفی و کمی این مجموعه ها می تواند اتفاقات مبارکی را در حوزه مسائل زنان رقم بزند و بشارت بخش پیام های جدیدی از سوی زنان انقلاب اسلامی باشد. وقت آن است که تاریخ ورق بخورد و سرنوشت مادری از گرفتاری در دام توقف و انزوا به شکوفایی نسل ها و تمدن ها تغییر کند.

انتهای پیام/